اگر کارگر هستید و می خواهید برای دفاع و گرفتن حقوق خود به شکایت از کارفرمای خود بپردازید و یا کارفرما هستید و می خواهید حقوق کارگران خود را به طور کامل پرداخت کنید ، این مقاله می تواند برای شما مفید باشد . عدم بستن قرارداد با کارگر و بیمه نکردن کارگر از عمده دلایل صورت گرفتن این شکایت است .
شکایت از کارفرما
شکایت از کارفرما در قانون کارگر و کارفرما ، موارد مختلفی را شامل می شود که اگر کارفرما به آن ها پایبند نشود ، کارگران می‌توانند از حقوق خود استفاده کرده و در مراجع قانونی شکایت کنند . در سال 1369 ، یک قانون جامع و کامل در زمینه روابط بین کارگر و کارفرما تصویب شد . این قانون اصولا وظایف هر دو طرف را مشخص کرده و حقوق و تعهدات هر یک را تضمین می‌کند . علاوه بر این ، مواردی نیز در این قانون مشخص شده‌اند که در صورت وقوع ، کارگر مجاز به شکایت از کارفرما است . در حالت کلی شکایت از کارفرما به دلایل مختلفی می تواند رخ دهد که همگی در قانون اساسی مربوطه پشتیبانی می شوند .
موارد شکایت از کارفرما
اختلاف بین کارگر و کارفرما می‌تواند به دلایل مختلفی روی دهد . قانون اساسی ، بسیاری از موارد را پیش بینی کرده و راهکارهای آن را مشخص نموده است . کارگران در صورت مواجه شدن با این تخلفات می توانند نزد مراجع قضایی از کارفرمای خود شکایت کنند . این موارد به شرح زیر هستند :
- عدم بستن قرارداد با کارگر : بسیاری از کارفرمایان به دلایل مختلف از این کار خودداری می‌کنند ، از آن جایی که قانون کار بستن قرارداد با کارگر را لازم می‌داند ، کارگر در صورت مواجه شدن با این مشکل و ارائه مدارک و اسنادی مانند پرینت ورود و خروج به کارگاه ، پرینت دریافت حقوق و نمونه کارهای انجام شده می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت نماید .
- پرداخت مزایایی کمتر از قانون کار : قانون کار هر ساله مقدار حقوق و مزایای کارگران را تعیین می‌کند و کارفرمایان نیز موظفند که بر اساس آن حقوق و مزایای کارگر را بپردازند . چنانچه این مقدار کمتر از حد تعیین شده باشد ، کارگر می تواند از کارفرما شکایت کند .
- اخراج کارگر بعد از دوره کارآموزی بدون پرداخت حقوق : گاهی افراد به دلیل نداشتن سابقه کاری ، تحت عنوان دوره کارآموزی در مکانی مشغول به کار می‌شوند . در این مواقع کارفرما معمولا بر اساس همکاری موقت یا قرارداد آزمایشی با فرد کار می‌کند . بر اساس قوانین موجود ، چنانچه کارفرما یک طرفه و بدون پرداخت حقوق دوره آزمایشی اقدام به قطع همکاری کند ، می‌توان از وی شکایت نمود . اگر فرد خودش از رابطه کاری خارج شود می‌تواند حقوق همان مدت زمان را دریافت کند .
- عدم پرداخت حقوق کارگر بعد از فوت کارفرما : گاهی ممکن است کارفرما قبل از اتمام قرارداد فوت کند . بر اساس قوانین مربوط به ارث شاید گمان شود که ورثه می‌توانند کارگر را اخراج کرده و از پرداخت حقوق آن‌ها سرباز زنند . اما با توجه به قوانین ، قرارداد میان کارفرمای فوت شده و کارگر به قوت خود باقی است و کاملا معتبر است . ورثه متوفی نیز ملزم به پرداخت حق و حقوق کارگران با توجه به مفاد قرارداد هستند .
- اخراج کارگر به دلیل عدم انجام وظیفه : گاهی روابط میان کارگر و کارفرما به دلیل عدم انجام وظیفه کارگر به پایان می‌رسد . بر اساس ماده ۲۷ قانون کار ، کارفرما می‌تواند در صورتی که کارگر وظایف خود را انجام ندهد (بعد از دادن تذکرات شفاهی و کتبی) کارگر را اخراج کند . اما در این شرایط نیز موظف به پرداخت حقوق و مزایای کارگر است . چنانچه کارفرما بخواهد به این دلیل مطالبات کارگر را پرداخت نکند ، می‌تواند از وی شکایت کند .
- پرداخت حقوق کمتر از قرارداد : یکی از مواردی که ممکن است بین کارگر و کارفرما پیش بیاید این است که کارفرما حقوقی کمتر از آنچه در قرارداد ذکر شده را به کارگر بدهد . حتی اگر این کار با توافقات اولیه میان طرفین صورت گرفته باشد ، باز هم کارفرما نمی‌تواند بدون دلیل قانونی بر خلاف متن قرارداد رفتار کند .
- بیمه نکردن کارگر : با توجه به ماده ۱۴۸ قانون کار و بند الف ماده ۴ قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید کارگر خود را بیمه نماید . قانون کار این وظیفه را به عهده کارفرما گذاشته و در صورت رضایت کارگر نیز موظف به بیمه کردن اوست . حتی اگر کارگر مدتی کوتاه نزد وی کار کند ، بنابراین کارگر می‌تواند در صورت بیمه نشدن از کارفرما شکایت کند .
- پرداخت نکردن حق ماموریت : بر اساس قانون ، میزان حق ماموریت نباید از دستمزد ثابت یا روزانه کارگر کمتر باشد . هزینه رفت و آمد در ماموریت ها نیز به عهده کارفرما است . منظور از ماموریت نیز انجام کاری است که حداقل ۵۰ کیلومتر از محل کارگاه دورتر باشد و یا اینکه کارگر حداقل یک شب را در آن محل بماند . اگر کارگر چنین کاری انجام داد و کارفرما حقوق آن را نپرداخت ، می‌تواند از وی شکایت کند .
- کار کردن بیش از حد معمول یا بیگاری : برخی از کارفرمایان توقع دارند که کارگر باید بیشتر از ساعات اداری که ۸ ساعت است کار کند . کارفرما تنها با رضایت کارگر می‌تواند ساعت کاری را افزایش دهد و مجموع این تغییرات نباید از ۲۴ ساعت در طول هفته افزایش باید . در صورت بروز این مشکل نیز امکان شکایت از کارفرما وجود دارد .با توجه به قانون کار، ساعت کاری روزانه برای مشاغل سخت حداکثر ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته است. اما می‌توان با کارفرما برای شروع و پایان ساعت کاری در روز به توافق رسید .
- نداشتن تعطیلات و مرخصی : قانون کار به کارگر این اجازه را داده که یک روز در هفته را تعطیل باشد . اگر کارفرما بخواهد که کارگر در این روز کار کند باید ۴۰ درصد اضافه کاری در ازای هر ساعت برای او رد کند . اگر این کار را انجام نداد ، می‌توان از کارفرما شکایت کرد . کارگران مشاغل سخت تعطیلات جداگانه‌ای نیز به عنوان تعطیلات تابستانی دارند که کارفرما باید آن را رعایت کند. مرخصی در ماه نیز از دیگر حقوق کارگر به شمار می‌رود که قانون به او داده است . هر کارگر می‌تواند سالانه به اندازه ۱ ماه مرخصی استحقاقی داشته باشد .
- عدم پرداخت حق سنوات : حق سنوات به اندازه دستمزد ماه آخر کارگر است و کارفرما موظف به پرداخت آن است. در صورتی که از انجام آن سرباز زند، کارگر می‌تواند نزد مراجع قضایی شکایت کند .
- شکایت بابت گرفتن سفته : گرفتن سفته از کارگر دارای قوانین خاصی است که باید رعایت شود. مانند اینکه سفته به چه عنوانی باید گرفته شود. رسید سفته تحویل کارگر داده شود. مبلغ و شماره سفته در قرارداد حتما ذکر شود. مقدار سفته مشخص باشد. چنانچه این موارد رعایت نشده باشد یا اینکه کارفرما از کارگر سفته سفید امضا تحویل بگیرد، کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کند . پیگیری شکایت می تواند سبب تسهیل روند شکایت شما شود .
سایر موارد
ممانعت از بازگشت کارگر به کار در صورتی که منع قانونی برای او وجود نداشته باشد . در صورتی که بین کارگر و کارفرما اختلافی پیش بیاید ، کارفرما موظف است که حداقل ۵۰ درصد از حقوق ماهیانه کارگر را تا زمان مشخص شدن نتیجه پرونده ، به خانواده وی بپردازد . در صورت تخلف می‌توان از کارفرما شکایت کرد . بعد از تمام شدن مدت زمان قرارداد ، کارفرما باید به کارگری که یک سال یا بیشتر کار کرده با توجه به سابقه و آخرین حقوق ، معادل یک ماه حقوق را به عنوان پاداش پایان کار پرداخت کند . چنانچه این کار را انجام ندهد ، می‌توان از وی شکایت نمود . در صورت کاهش توانایی های جسمی و فکری کارگر در هنگام کار کردن ، کارفرما باید بعد از اتمام قرارداد با توجه به سابقه خدمات او معادل دو ماه آخرین حقوق کارگر را به وی حق سنوات بدهد . در صورت تخلف کارگر می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه کند. چنانچه خسارت وارد شده به کارگر به دلیل عدم تامین وسایل و لوازم ایمنی توسط کارفرما باشد .
چگونگی شکایت از کارفرما
حال لازم است تا مراحل شکایت از کارفرما را به خاطر بسپارید . همچنین بد نیست بدانید آمار شکایت از کارفرما رقم قابل توجهی است و خوشبختانه اکثر کارگران به حقوق قانونی خود مطلع می‌باشند . بر اساس مصاحبه ای در خصوص آمار شکایت در اداره کار ، به این نتیجه رسیده اند که آمار نهایی شکایت از کارفرما در کل کشور رقمی قابل توجه بوده و آگاهی کارگران نسبت به حقوق قانونی خود افزایش یافته است . چرا که کارگران یک استان فقط در سال ۱۴۰۱ حدود ۲ هزار شکایت از کارفرما به ثبت رسانیده‌اند . برای اقدام به شکایت از کارفرما از سوی کارگر ، باید محل انجام کار کارگر مشخص شود . شعبه اداره کار آن محل صالح به رسیدگی خواهد بود . این اقدامات همگی در راستای رسیدگی به شکایت باید در اداره کار انجام شود و ارتباطی با شعب سازمان تامین اجتماعی ندارد . رسیدگی به شکایت نیز برای تسریع روند شکایت شما امری ضروری می باشد .
نکات چگونگی
- در صورت داشتن اسناد و مدارک معتبر ، حتما پیروز خواهید شد . بنابراین جمع‌آوری مدارک را جدی بگیرید .
- حتما شکایت خود را با مدرک و سند مطرح کنید . اگر به دلیل ندادن حقوق از کارفرما شکایت می‌کنید ، باید علت آن ذکر شده و مدارکش موجود باشد .
- اگر کارفرما از اجرای حکم سرباز زند ، می‌توانید نامه اجراییه را از واحد بایگانی گرفته و به شعبه قضایی که معرفی می‌کنند ، مراجعه نمایید . شعبه قضایی ماموری را برای الزام کارفرما به اجرای حکم در اختیارتان قرار می‌دهد .
مهلت زمانی شکایت از کارفرما
قانون‌گذار برای شکایت از کارفرما ، مهلت زمانی مشخصی را تعیین ننموده است . بنابراین کارگر می‌تواند هر زمانی نسبت به ثبت شکایت خود اقدام کند ، حتی اگر چندین سال گذشته باشد. اما اگر کارگر اخراج شده باشد و بخواهد از بیمه بیکاری استفاده کند باید حتما ۱ ماه بعد از زمان اخراج به اداره کار مراجعه کند . بر اساس قاعده مرور زمان اگر زمان مشخصی بگذر و فرد زیان دیده شکایت نکند ، نمی‌تواند بعد از آن برای دریافت حق و حقوق خود دادخواست ارائه دهد . خوشبختانه شکایت از کارفرما مشمول این قاعده نمی‌شود و محدودیت زمانی ندارد . کارگر می‌تواند حتی بعد از گذشت چند سال شکایت خود را به مراجع قانونی ارائه دهد . البته بهتر است که این کار در همان زمان انجام دهد که شواهد و مدارک موجود از میان نرفته باشد . به این ترتیب پرونده نیز سریع تر حل می‌شود . با مطالعه ی مقاله ی چند دلیل معتبر برای گزارش دادن به رئیس خود و نحوه انجام آن می توانید بیشتر راجع به حق و حقوق کارگران اطلاعات کسب کنید .
مدارک لازم برای ثبت شکایت از کارفرما
برای ثبت شکایت از کارفرما باید مدارک زیر را به همراه داشته باشید :
- فرم دادخواست کامل شده
- پرینت مربوط به سوابق بیمه
- مدارک مبنی بر میزان سابقه کار
- کپی قرارداد کاری و فیش حقوقی
- پرینت وازیر حقوق در صورت موجود بودن
- کپی کامل از مدارک شناسایی شامل کارت ملی و شناسنامه
- اصل و کپی کارت پایان خدمت و یا معافیت از سربازی برای آقایان