نکات حقوقی دلال
نکات حقوقی دلال: دلال در لغت به معنای واسطه ایی بین طرفین معامله می باشد که در ازای خدماتی که ارایه می دهد مبلغی معین دریافت می کند. دلال کسی است که یا واسطه انجام معامله میشود و یا برای شخصی طرف معامله پیدا میکند. به شخصی که به دلال وکالت میدهد آمر یا موکل گویند. امروزه دلالی یا واسطه گری یکی از مشاغل شناخته شده و پر درآمد محسوب می گردد.
قرارداد دلالی، عقدی جایز است؛ یعنی طرفین قرارداد (آمر و دلال) می‌توانند آن را فسخ كنند. در صورت فسخ قرارداد دلال نسبت به عملی كه انجام داده یا به ترتیبی كه در قرارداد قید شده است، مستحق اجرت و مخارجی كه هزینه كرده است، خواهد بود. دلال جز معرفی طرفین معامله به یكدیگر وظیفه‌ای ندارد و جز با اجازه مخصوص نمی‌تواند نمایندگی یكی از طرفین را عهده‌دار باشد.
در قانون تجارت نیز همین تعریف عرفی آمده و اصولا قواهد حاکم بر قراردادهای دلالی تابع مقررات وکالت می باشد و بنابراین عقدی است جایز به این معنا که طرفین حق فسخ قرارداد را دارند و باید در نظر داشت که دلال محق در دریافت هزینه خدماتی که قبل از فسخ انجام داده، می باشد.
اشخاص مجازند در رشته های مختلف از حمله معامله املاک، امور تجاری و … فعالیت کنند و در کشورهای توسعه یافته برای دلال پروانه های دلالی صادر می شود که طرفین قرارداد از مهارت دلال اطمینان حاصل کنند. این پروانه در ایران نیز برای دلالال حوزه بورس صادر می گردد که بعد از کسب پروانه کارگزار بورس نامیده می شوند.
دلالی و وکالت
نکات حقوقی درباره دلال: دلالی اصولاً تابع مقررات وکالت است مگر مواردی که در قانون تجارت استثناء شده است. باید در نظر داشت برخی از قوانین که بطور خاص برای دلالی در قانون تجارت و سایر قوانین آمده است با مقررات وکیل در تعارض است. در این حالت باید طبق مقررات خاص دلالی عمل کرد و به قوانین وکالت توجه و اعتنایی نباید کرد.
انواع دلالی
به موجب ماده 7 قانون راجع به دلالان 3 نوع دلالی میتوان در نظر گرفت:
- ملکی
- خوار و بار و سایر امور شهری
- بازرگانی
تعهد به دادن تأمین توسط دلال
به موجب ماده 3 قانون راجع به دلالان کسی که میخواهد تصدی به دلالی نماید برای جبران خساراتی که ممکن است قانوناً از عملیات او متوجه اصحاب معامله شود باید به یکی از طرق زیر تأمین بدهد:
- پرداخت وجه الضمان
- دادن وثیقه غیرمنقول و یا سهام
- ضمانت یکی از تجار معتبر یا بانک
همچنین اشخاصی که از جهت مداخله دلال بعنوان شغل دلالی در امور مربوط به آنها طلبکار شده‌اند، بر سایر طلبکاران دلال حق تقدم دارند.
موارد سقوط حق دلالی چیست؟
- برخلاف وظیفه به نفع طرف مقابل عمل نماید.
- برخلاف عرف تجارتی، از طرف مقابل وجهی را دریافت نماید.
- برخلاف عرف تجارتی، از طرف مقابل وعده وجهی را قبول نماید.
اقسام دلالی
ماده 7 قانون راجع به دلالان، سه نوع دلالی را پیش بینی کرده است:
1- برای معاملات ملكی.
2- برای معاملات تجاری.
3- برای خواروبار و سایر امور شهری.
شخص می‌تواند در رشته‌های مختلف دلالی کند اما باید برای هر یك از آنها، پروانه جداگانه اخذ کند. دلال علاوه بر دلالی شخصاً می‌تواند تجارت كند و می‌تواند در معامله‌ای كه به عنوان دلال انجام میدهد، خود نیز سهیم یا منتفع باشد.
یك نوع دیگر دلالی نیز طبق قانون بورس پیش‌بینی شده است كه در این صورت، دلال كارگزار نامیده میشود و تشریفات دلالی و اخذ پروانه برای آن تابع قانون بورس است.
حقوق و اجرت دلال
با توجه به قانون تجارت و قانون راجع به دلالان، میتوان حقوق زیر را برای دلالان برشمرد:
1- دلال می‌تواند علاوه بر شغل دلالی اشتغال به تجارت دیگری داشته باشد.
2- دلال می‌تواند در معاملاتی که واقع میشود، ذی‌نفع باشد.
3- دلال در خصوص جنس یا درباره اعتبار طرفین معامله مسئولیتی ندارد اما می‌تواند ارزش جنس و اعتبار یکی از طرفین معامله یا اعتبار طرفین معامله را شخصاً تضمین کند که در این صورت دلال ضامن خواهد بود.
4- به موجب ماده 341 قانون تجارت، دلال می‌تواند در زمان واحد برای چند آمر، دلالی کند؛ در این صورت باید آمران را از این ترتیب و امور دیگری که ممکن است موجب تغییر رأی آنها شود، مطلع کند.
5- در صورتی که معامله به راهنمایی یا وساطت دلال تمام شده باشد، او مستحق حق‌الزحمه خواهد بود حتی اگر معامله بعداً فسخ شود. در این رابطه ماده 352 قانون تجارت مقرر می‌دارد: «در صورتی که معامله به رضایت طرفین یا به واسطه یکی از خیارات قانونی فسخ بشود، حق مطالبه دلال از دلالی سلب نمی‌شود، مشروط به اینکه فسخ معامله مستند به دلال نباشد.» هزینه‌ها و مخارج دلالی بر عهده دلال است و دلال فقط مستحق حق‌الزحمه دلالی است.