نحله
زن به واسطه ازدواج، میتواند از برخی حقوق مالی مانند نفقه، مهریه، اجرت المثل ایام زوجیت و یا نحله بهره مند شود. مهریه و نفقه در زمان زندگی مشترک یا بعد از طلاق قابل مطالبه است. اما دریافت اجرت المثل و نحله فقط باید در ذیل پرونده طلاق درخواست شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی مفهوم و شرایط نحله بپردازیم.
نحله در لغت به چه معناست؟
نحله در لغت به معنی هدیه و بخشش است. بر طبق قانون زنان تنها وظیفه تمکین از شوهر و تربیت فرزندان را دارند، به همین دلیل اگر مرد بخواهد همسر خود را طلاق دهد، زوجه می تواند برای همه فعالیت هایی که در منزل زوج انجام داده است، دستمزد بگیرد. در قانون گفته شده است که با توجه به سالهای زندگی مشترک و نوع کارهایی که زوجه در خانه زوج انجام داده و با در نظر گرفتن وضعیت مالی مرد، دادگاه مبلغی را تحت عنوان نحله تعیین می نماید و مرد باید آن را پرداخت کند.
تفاوت نفقه و اجرت المثل و نحله چیست؟
نفقه
در ماده 1107 بر طرف کردن نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن می باشد. و شرایطی که نفقه را ایجاد می کند، تمکین زوجه از زوج نسبت به وظایف همسری و زندگی در منزل شوهر عنوان شده است. همانطور که در ماده 1108 ذکر شده ”هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع نماید مستحق دریافت نفقه نمی شود.” این به منظور عدم تمکین می باشد. اما چنانچه زوجه با دلایلی مشروع که شرایط آن در قانون آمده است از ادای وظایف امتناع کند، همچنان مستحق دریافت نفقه خواهد بود. با این حال زوجه، هم می تواند در حین زندگی زناشویی، هم در زمان طلاق درخواست دریافت نفقه بدهد.
اجرت المثل
به نوعی مزد زحمات و کارهایی است که در طول مدت زندگی مشترک توسط زوجه انجام شده که شرعا بر عهده او نبوده است. اما عرفا برای آن کارها اجرت در نظر گرفته اند، که این امر می بایست با دستور زوج و بدون قصد تبرع از سوی زوجه صورت بگیرد. مطابق ماده 29 قانون جدید حمایت از خانواده دادگاه در زمانی که برای طلاق تصمیم می گیرد باید بابت اجرت المثل ایام زوجیت نیز اقدام کند، ولی اگر زوجه خواهان مطالبه اجرت المثل در حین زندگی زناشویی باشد باید با استناد به ماده 336 ق.م اقدام نماید. و دادخواست جداگانه ای نیز تنظیم کند همچنین با رعایت تشریفات قانونی و هزینه دادرسی ارائه نماید.
نحله
پولی است که دادگاه در زمانی که زوج قصد طلاق زوجه بدون هیچی مشکلی را دارد. و زوجه مهریه کمی را تعیین نموده است مانند آنکه یک سکه یا 14 سکه و یا با توجه به مدت زندگی، مستحق اجرت المثل نشده یا بسیار کم است، که تعیین شده و زوج الزام به پرداخت آن است، و البته تعیین این مبلغ به عوامل مختلفی چون میزان تحصیلات، شان خانوادگی، شغل همسر، مدت زندگی زناشویی و … زوجه بستگی دارد.
در نتیجه دریافت نفقه با درخواست مستقیم زوجه است. اما اجرت المثل را در زمان طلاق دادگاه که مکلف به بررسی و تعیین است. و نحله هم در صورتی که اجحافی در حق زوجه با توجه به شرایط، صورت گرفته باشد تعیین می گردد. که آن هم باید مطابق درخواست مستقیم زوجه باشد.
حمایت از حقوق زنان
قوانینی در راستای حمایت از حقوق زنان تصویب شده است. این قوانین در ایران به منظور حمایت از زنان در زندگی زناشویی راه های مختلفی در نظر گرفته شده که از این قوانین می توان به مهریه، نحله ،اجرت المثل و نفقه اشاره کرد.
شرایط و زمان دریافت نحله
نحله فقط زمانی به زن تعلق می گیرد که مرد بدون هیچگونه مشکلی و دلیلی بخواهد زنش را طلاق بدهد. بنابراین در شرایطی که زن خواهان طلاق باشد یا به هر دلیل موجهی مرد درخواست طلاق بدهد به زن نحله تعلق نخواهد گرفت.
بنابراین از شرایط دریافت آن به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- طلاق به درخواست زوجه نباشد.
- در طول زندگی مشترک و تا قبل از اقدام به دادخواست طلاق از جانب زوج، امکان مطالبه این دستمزد وجود نخواهد داشت.
- این موضوع با اجرت المثل قابل جمع نیست بدین صورت که اگر اجرت المثل به هر دلیلی به زوجه تعلق بگیرد. دادگاه نمی تواند برای زن نحله تعیین کند.
- در تعیین نحله بر خلاف اجرت المثل نیازی به کارشناسی نمی باشد. و مبلغ را قاضی دادگاه با توجه به سنوات زندگی مشترک و کارهایی که زوجه انجام داده است. و خصوصا تمکین و وسع مرد تعیین می نماید.
- یک موضوع مهم دیگر وجود دارد که باید به آن اشاره کنیم این است که، اگر زوجه پیش از اجرایی شدن صیغه طلاق نحله مطالبه کند. اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفتر موکل به پرداخت حقوق زن خواهد شد.