نشوز به چه معنا است؟
منظور از نشوز چیست؟ نشوز در لغت به معنای «ارتفاع و بلند شدن» می باشد. اما در اصطلاح حقوقی به نافرمانی زوجین و به عدم ایفای وظایف زناشویی گفته می شود.
منظور از نشوز زوجین
اگر هریک از زوجین به هر علت وظایف زناشویی خود را ایفا نکنند، نشوز کرده اند. عدم تمکین یا به عبارتی عدم ایفای هریک از وظایف زناشویی، چه از نوع تکالیف مشترک باشد و چه از نوع تکالیف اختصاصی که نشوز نامیده می شوند. در قلمروی اصطلاحات حقوقی معمولا نشـوز به عدم انجام وظایف زناشویی از جانب زن گفته می شود. به همین علت زنی را که به وظایف زناشویی خود در برابر همسرش عمل نکند، ناشزه (نشـوز کننده) می گویند.
منظور از نشـوز زن چیست؟
اگر زن از انجام وظایف زناشویی در برابر همسرش خودداری کند، در مرحله ی اول مرد می تواند با مراجعه به دادگاه او را ملزم به انجام وظایف قانونی خود کند. از طرف دیگر در صورتی که این اقدام زن (عدم انجام وظایف زناشویی)، بدون عذر موجه باشد، حق او نسبت به نفقه ساقط می شود. اگر عدم ایفای وظایف زناشویی به دلیل عذر موجه باشد حق زن در مورد نفقه ساقط نمی شود.
برای مثال یکی از وظایف زن این است که در منزلی که همسرش اختیار نموده است، سکونت کند. حال اگر وی محل سکونت مشترک خود با مرد را ترک کند، در صورتی که عذر موجه و قانع کننده ای نداشته باشد. مرد می تواند با مراجعه به دادگاه او را به بازگشت به منزل ملزم نموده. و همچنین زن نیز نسبت به نفقه‌ی مدتی که منزل را ترک کرده هیچ حقی نخواهد داشت. اما اگر مرد دچار بیماری روانی باشد و برخوردهای خشونت آمیز نسبت به همسرش از خود بروز بدهد به نحوی که زن از ترس جان خویش مجبور شود منزل را ترک کند، حق زن نسبت به نفقه ساقط نخواهد شد.
تمکین و نشوز در روابط زوجین
«حُسن معاشرت» به این معنا است که زن و شوهر با خوش‌رویی، مسالمت و احترام با یکدیگر رفتار نماید. و از انجام رفتار اهانت آمیز نسبت به یکدیگر خودداری نمایند.
مطابق با قانون مدنی
- ” همین که نکاح به طور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین، موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود. “یکی از وظایفی که به موجب ازدواج، بر عهده زن قرار می گیرد. تمکین در قانون ایران، شامل دو معنای عام و خاص می باشد.
تمکین عام
- مطابق ماده 1105 قانون مدنی، ریاست خانواده بر عهده مرد است. تمکین عام، عبارت است از اینکه زن، ریاست مرد بر خانواده و آثار آن را بپذیرد. پذیرش ریاست شوهر بر خانواده، دارای آثاری بوده، از جمله اینکه زن باید در منزلی که شوهر اختیار کرده است سکونت کند. همچنین، براساس ماده 1117 قانون مدنی، مرد می تواند زن را از اشتغال به حرفه ای که با مصلحت خانواده سازگار نیست منع نماید. زن باید از شوهر پیروی کند و با حسن معاشرت با او رفتار نماید.
تمکین خاص
- یعنی زن در حدود متعارف با شوهر خود، رابطه زناشویی برقرار کند. بنابراین تمکین عبارت است از انجام تمام وظایفی که قانون در روابط زن و شوهر بر عهده زن قرار داده است.
