ظهر نویسی چک
ظهر نویسی چک به معنای پشت نویسی چک می باشد. و این پشت نویسی چک با اهداف مختلف انجام می شود. که می توان به ظهر نویسی به قصد انتقال، وکالت یا ضمانت یاد کرد. هرکدام از این موارد با دیگری متفاوت می باشد. و شرایط خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی موضوعات نحوه ظهر نویسی چک، ظهر نویسی چک در قانون جدید خواهیم پرداخت.
تفاوت ظهر نویسی چک با ضمانت
ظهر نویسی چک حاکی از انتقال سند است. پشت نویسی چک یعنی انتقال چک به فرد دیگر. با پشت نویسی کسی که به نفع او پشت نویسی شده است، دارنده چک محسوب می گردد. و کلیه امتیازات و وجوح مندرج در چک به نفع کسی است که به نام او چک پشت نویسی شده باشد.
ضمانت در ظهر چک
ظهر نویسی چک انواع متفاوتی دارد. و بستگی به کاری که انجام خواهد شد دارد. معمولا پشت نویسی چک با هدف انتقال انجام می گیرد. یعنی امتیازات یک چک با پشت نویسی چک به فردی دیگر انتقال داده می شود. اما موارد دیگری هم وجود دارد که پشت نویسی با آن اهداف انجام می شود. یکی از آن موارد ضمانت است.
ضمانت یعنی وقتی که در یک معامله به ضامن احتیاج باشد، فردی، ظهر چک را امضا و ضمانت می نماید. که در صورت عدم پرداخت وجه چک از سوی صادر کننده آن، شخص امضا کننده ظهر، پرداخت مبلغ چک را بر عهده میگیرد. وقتی ضامن ظهر چک را امضا می نماید. دیگر هیچ امتیازی به فرد دیگر منتقل نمی گردد.
بیشتر اوقات این ظهرنویسی چک در قانون جدید زمانی صورت می گیرد. که اعتبار صادر کننده چک برای دارنده آن مورد تایید نباشد. و دارنده جهت اطمینان، تقاضا نماید. شخص ثالثی به عنوان ضامن ظهر چک را امضا کند. اما آن چه افراد بیشتر با آن آشنا هستند، همان ظهر نویسی به منظور انتقال می باشد.
امضا کفایت میکند یا خیر؟
یکی از سوالاتی که برای عموم پیش می آید، این است که افراد برای انتقال یک چک فقط باید آن را امضا نمایند. یا اینکه نوشتن نام هم ضرورت دارد. برای انتقال چک فقط امضا کافی می باشد. و لحاظ شدن نام دارنده در پشت چک نیاز نیست. همین که امضای شخصی در پشت چک باشد، نشان دهنده این است که وی دارنده چک است.
دو امضا در ظهر نویسی
به استثنای چک در وجه حامل سایر چک ها در وجه اشخاص معین نوشته می شوند. و برای انتقال این چک ها باید حتما به پشت نویسی توجه نمود. زمانی که یک فقره چک در وجه شخص خاصی نوشته شود. برای انتقال آن، دارنده باید حتما پشت چک را ظهر نویسی نماید. به عبارت دیگر اگر سندی در وجه دیگری صادر شده باشد. دارنده به صرف دو فقره امضا در ظهر چک آن را به دیگری منتقل می نماید.
در خصوص تفاوت ضمانت و ظهرنویسی در ظهر نویسی، وجه چک یا سند به فردی دیگر منتقل می شود. اما وقتی که قصد ضمانت داشته باشیم تضمین پرداخت وجه چک، از طرف صادرکننده توسط شخص ثالث یا همان ضامن انجام می می گیرد.
چک بدون ظهر نویسی ممنوع
اگر شخصی چکی را بدون ظهرنویسی چک به شخص دیگری منتقل نماید. این چک منتقل نمی شود. و همچنان شخص قبلی دارنده چک است. اگر کسی مدعی خلاف این موضوع باشد، باید به دادگاه مراجعه نموده و این ادعا را ثابت کند.
مسئولیت ظهر نویسی چک
اگر پشت چکی را امضاء کردید. به هر جهت بسته به آن که چک در وجه حامل باشد یا در وجه شخص معین، (چه خود شما یا شخص دیگری) ممکن است که ضامن چک یا ظهر نویس چک محسوب شوید که در هر دو صورت شرایط و مواعد و احکام قانونی آن متفاوت می باشد:
- اگر چک در وجه حامل باشد. و شما پشت چک را امضاء نمایید. طبق روال متعارف محاکم قضایی، شما را ضامن چک تلقی می کنند. و باید وجه چک را به دارنده چک، پرداخت نمایید. البته شما صرفا مسئولیت حقوقی دارید، نه مسئولیت کیفری.
- اگر چک در وجه شما باشد. و شما پشت آن را به منظور انتقال به دیگری، امضا نمایید. شما ظهرنویس چک (انتقال دهنده) محسوب خواهید شد.
در صورتی، دارنده چک می توانند به شما جهت وصول وجه چک مراجعه نماید که چک را ظرف 15 روز از تاریخ سر رسید، برگشت بزند. و ظرف یک سال علیه شما دادخواست حقوقی ارائه دهد. در غیر اینصورت دیگر نمی تواند به شما مراجعه کند. - اگر چک در وجه شخص دیگری باشد. و شما پشت چک را امضاء کنید. معمولا شما طبق روال متعارف محاکم، ضامن پرداخت وجه چک محسوب خواهید شد. و دیگر لازم نیست، ظرف 15 روز از تاریخ سر رسید چک، برگشت بخورد تا به شما مراجعه نمایند. در هر صورت مسئول پرداخت چک هستید. اگر دارنده چک به شما مراجعه کند.
البته اگر شما اثبات کنید که صرفا انتقال دهنده چک بوده اید، دیگر شما را ضامن چک تلقی نمی کنند. و ظهر نویس (انتقال دهنده) محسوب می شوید. و با توجه به کوتاه بودن مدت برگشت چک مخاطرات کمتری برای شما دارد. پس تا جایی که می توانید پشت چک ها را امضاء نکنید. چرا که مسئولیت قانونی دارید.
و لازم به ذکر است که، مسئولیت شما در این باب در صورت رعایت مواعد فوق صرفا حقوقی می باشد نه کیفری.