طلاق مبارات
طلاق مبارات که در آن به جهت عدم علاقه زن و مرد به یکدیگر، زن مهریه یا مال دیگری به مرد پرداخت میکند تا او را طلاق دهد. در واقع این نوع طلاق، طلاق توافقی است و از اقسام طلاق بائن است و در آن مرد نمیتواند به زن رجوع کند؛ یعنی در زمان عِدّه، بدون عقد او را دوباره همسر خود کند. البته در طلاق مبارات، در زمان عده، زن میتواند از بخشش خود منصرف شود. در این صورت مانند طلاق رجعی، شوهر میتواند به او رجوع کند.
طلاق مبارات در ماده 1147 قانون مدنی این چنین شرح شده است: بر اساس این ماده ” طلاق مبارات آن است که کراهت از طرفین باشد ؛ ولی در این صورت عوض باید زائد بر مهر نباشد “
بر همین اساس نه در قانون مدنی و نه در سایر قوانین هیچ نشانی از مفهوم طلاق توافقی وجود ندارد با این وجود آمار نشان میدهد چیزی بیش از30 تا 40% طلاقها طلاق توافقی هستند. دلیل این امر را میتوان از سویی در تمایل زوجین بر دوری از دعوا، جنجال، برخوردها، عکسالعملهای نامعقول و اتلاف وقت بیشتر در دادگاهها دانست و از سوی دیگر به نظر میرسد زنانی است که با نواقص قانونی ایران و مشکلات فراوان در راه طرح خواسته طلاق مواجه شده اند دست به ابتکاری زده اند که طلاق توافقی محصول آن است.
در این شیوه جدید طلاق مبارات، در خصوص حقوق مالی زن مانند مهریه، جهیزیه و… مسأله حضانت و ملاقات فرزندان با توافق و تفاهم طرفین تصمیمگیری میشود و این توافق در حکم دادگاه ثبت میشود و ضمانت اجرای قانونی پیدا میکند.
چنانچه در جلسه رسیدگی دادگاه، زوجین متفقاً درخواست طلاق خُلع را بنمایند و زوج حاضر باشد برای اجرای صیغه طلاق به زوجه وکالت بلاعزل بدهد، دادگاه نیز در متن حکم گواهی عدم امکان سازش، ضمن عقد خارج لازم از سوی زوج به زوجه وکالت بلاعزل میدهد که برای اجرای صیغه طلاق به یکی از دفاتر طلاق مراجعه و خود را به طلاق خلعی مطلقه نماید. و این امر مانع از پشیمانی زوج خواهد بود و در غیر این صورت طرفین در هنگام اجرای صیغه طلاق باید هر دو در دفتر ازدواج و طلاق حضور داشته باشند.
اما نکتهای که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که درصورتی که زوجه بخواهد طلاق از نوع خلعی باشد میبایست با توافقی که با زوج نموده مبلغی ولو اندک مثلاً پنج هزار تومان به شوهر بدهد . در نهایت دادگاه طبق آیین نامه اجرایی تبصره یک ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، هر یک از طرفین را مکلف مینماید که ظرف 20 روز یک داور را از میان اقارب خود معرفی نمایند. البته در صورت موافقت ریاست محترم دادگاه هر دوی آنها میتوانند یک شخص را به عنوان داور انتخاب و معرفی نمایند و در صورت امتناع یا عدم توانایی هر یک از زوجین نسبت به معرفی داور، دادگاه رأسا از بین افراد دیگر که واجد شرایط مربوطه باشند، داور را تعیین خواهد کرد.
احکام
- شیوه و صیغه طلاق مبارات، با طلاق معمولی تفاوت دارد. در آن پس از آنکه زن یا وکیل او مهریه را بخشید، مرد یا وکیل او صیغه طلاق مبارات را میخواند. در صیغه طلاق مبارات، از فعل «بٰارَأتُ» استفاده میشود تا مبارات بودن طلاق را نشان دهد.
- طلاق مبارات از اقسام طلاق بائن است. بنابراین در آن مرد نمیتواند به زن رجوع کند؛ یعنی بدون خواندن عقد او را دوباره همسر خود کند.
- در طلاق مبارات، در زمان عِدّه، زن میتواند از بخشش خود منصرف شود. در این صورت مانند طلاق رِجعی شوهر میتواند رجوع کند و او را دوباره همسر خود کند.
- در طلاق مبارات، مالی که شوهر برای طلاق از زن میگیرد، نباید بیشتر از مهریه او باشد.
برای محقق شدن مبارات چه شرایطی ضروری است؟
– کراهت زوجین از یکدیگر و عدم تمایل ان ها و نفرت و عدم تمایل به ادامه زندگی مشترک.
– معلوم گردیدن مقدار فدیه: مقدار فدیه نباید که زاید بر مقدار و میزان مهریه باشد زیرا که زوجین هر دو نسبت به هم کراهت داشته و از انصاف به دور است که برای انحلال عقد نکاح، بیش از مهر پرداخت گردد.