حکم رشد چیست؟
به طور کلی افراد قبل از سن قانونی برای این که بتوانند در امور مالی خود تصرف داشته باشند، نیاز به اثبات رشد در دادگاه خانواده دارند. در برخی از موارد قانونگذار برای اینکه صلاحیت فرد در برخی از موارد بتواند را تائید کند، از صدور حکم رشد استفاده می کند. بر اساس قانون همه افراد توانایی اداره امور مالی و جاری خود را دارند، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. در برخی از مواقع افراد توانایی اداره این امور را ندارند. و باید یک نفر اداره امور را عهده دار شود. اما این ناتوانی موارد مادام العمر نیست و پس از مدتی از بین می رود. در این حالت فرد می تواند برای اینکه اداره امور را در دست بگیرد به دادگاه تقاضای حکم رشد بدهد.
کاربرد صدور حکم رشد
هدف از صدور چنین حکمی که به درخواست افراد است، تصرف در امور مالی خود و دخالت در امور غیر مالی خود می باشد.
فرد می تواند بنا بر میل خود اموالش را مدیریت کند. این فرد صلاحیت انجام انواع معاملات و بیع را دارند.
اگر هیج کدام از اولیای فرد در قید حیات نباشند یا خودشان محجور باشند، قیم فرد می تواند از دادگاه حکم رشد را تقاضا کند.
بلوغ و رشد
بلوغ به معنی رسیدگی و کمال است و به معنی وضعیتی است که شخص تغییرات بیشتری در وجود خود احساس می کند. منظور بلوغ جسمی و بلوغ فکری است که به معنی رشد شخصیتی و معاشرت شخص است. اما مفهوم رشد به معنی وضعیتی است که شخص در آن توانایی درک بیشتری خواهد داشت خوب و بد را از یکدیگر به خوبی تشخیص خواهد داد. و مفهوم محکم رشد زمانی معنا پیدا می کند که فرد عقل معاش داشته باشد و ارزش بهای هر چیزی را متوجه شود.
شرایط صدور حکم رشد چیست؟
منظور از شرایط صدور حکم رشد مستندات قانونی می باشد که قاضی دادگاه با استناد به آن ها به بررسی مدارک ارائه شده خواهد می پردازد. پس شرط اصلی صدور این حکم رسیدن شخص به سن رشد است. منظور از شرایط سن رشد رسیدن به سن قانونی ۱۸ سالگی می باشد. و در حالتی که فرد از صغیر بودن خارج شود. رسیدن به سن بلوغ برای افراد کفایت نمی کند پس لازم است علاوه بر رسیدن سن بلوغ به سن رشد نیز رسیده باشند. همچنین علاوه بر رسیدن به این سن قانونی افراد بایستی دارای عقل معاش نیز باشند.و قاضی دادگاه ممکن است با پرسیدن سوالاتی قدرت فهم و درک شخص را بیازماید. در نتیجه رسیدن به سن قانونی برای صدور حکم رشد کفایت نمی کند.
افرادی که به سن رشد نرسیده اند مجاز به استفاده از ارثی که به آنها رسیده است نیستند. بایستی تا رسیدن به سن قانونی اداره اموالشان بر عهده قیم باشد.افراد به محض رسیدن به سن قانونی می توانند درخواست حکم رشد را به دادگاه ارائه کنند. در مورد برخی مسائل از طرف دادگاه ممکن است که از کارشناسان پزشکی قانونی در این زمینه سوال شود.
افراد زیر ۱۸ سال می توانند مدعی سن رشد شوند؟
این سوال ممکن است مطرح شود که آیا افراد زیر ۱۸ سال می توانند مدعی سن رشد خود شوندیا خیر؟ افرادی که مدعی توانایی اداره امور مالی خود را دارند و مدعی سن رشد خود می شوند می توانند دادخواست صدور حکم رشد را از دادگاه خواستار شوند.
ماده ۶۶ قانون امور حسبی
دادستان و محجور و قیم محجور نسبت به تصمیمات دادگاه در موارد زیر می توانند در خواست پژوهش کنند.
اگر قیم متعدد باشد هر یک از آن ها حق پژوهش دارند:
۱- حکم حجر
۲- حکم بقاء حجر
۳- رفع حجر
۴- رد درخواست حجر
۵- رد درخواست بقاء حجر
۶- رد درخواست رفع حجر
آیا امکان لغو حکم رشد وجود دارد یا خیر؟
به طور کلی، در صورتی که فرد به سن قانونی رسیده باشد و بعد مشخص شود که او فاقد اهلیت است، می توان درخواست لغو حکم رشد او را در دادگاه خانواده مطرح نمود. دادگاه، مدارک لازم برای دریافت نظر تخصصی به پزشک قانونی ارسال می نماید. بعد از این که بررسی های لازم در این زمینه توسط کارشناسان متخصص انجام شد و عدم اهلیت فرد اثبات شد، دادگاه دستور لغو حکم رشد را صادر می کند. سپس، فرد به عنوان محجور به حساب می آید. در صورتی که این فرد ولی، سرپرست یا قیم نداشته باشد، قاضی دادگاه برای او سرپرست نیز مشخص می کند. لازم به ذکر است که اگر این حکم به صورت قطعی صادر شود، امکان تصمیم گیری و رسیدگی مجدد در این زمینه وجود نخواهد داشت.
مدارک مورد نیاز برای صدور حکم رشد
برای شروع مراحل صدور حکم رشد، می بایست فرد دادخواست خود را همراه با برخی مدارک به دادگاه خانواده یا دادگاه امور سرپرستی محل سکونت خود، ارائه دهد.
مدارک مورد نیاز موارد زیر می باشند:
۱-سه قطعه عکس
۲- اصل و کپی شناسنامه
۳-پرداخت هزینه لازم برای انجام تعیین سن
چه کسانی می توانند برای حکم رشد درخواست بدهند؟
در صورتی که فرد ولی داشته باشد، ولی فرد می تواند برای حکم رشد به دادگاه درخواست ارائه نماید. اگر هیج کدام از اولیای فرد در قید حیات نباشند یا خودشان محجور باشند.
قیم فرد می تواند از دادگاه حکم رشد را تقاضا نماید. در صورتی که موارد بالا امکان پذیر نباشد، مدعی العموم می تواند درخواست مورد نظر را به دادگاه های صالح ارائه کند.
ماده ۶۶ قانون امور حسبی
دادستان و محجور و قیم محجور نسبت به تصمیمات دادگاه در موارد زیر می‌توانند پژوهش بخواهند
اگر قیم متعدد باشد هر یک از آن ها حق پژوهش دارند:
- حکم حجر
- حکم بقاء حجر
- رفع حجر
- رد درخواست حجر
- عدم موافقت درخواست بقاء حجر
- رد درخواست رفع حجر