معنای حجب ارث
یکی از موانع ارث مبحثی است به نام حجب ارث که کمتر مورد بحث و گفت و گو افراد قرار می گیرد. بر اساس ماده 886 قانون مدنی حجب حالت وارثی می باشد که به واسطه بودن وارث دیگر از بردن ارث به طور کی یا جزئی محروم می گردد.
به این دلیل که وراث دیگری وجود دارند که مقدم بر فرد می باشند در نتیجه فرد از کل یا قسمتی از ارث محروم می گردد.
انواع حجب ارث
انواع حجب در ماده 887 قانون مدنی تعیین گردیده است که به صورت زیر است:
حجب بر دو قسم است:
- قسم اول آن است که وارث از اصل ارث محروم می گردد مثل برادرزاده که به واسطه بودنِ برادر یا خواهر متوفی از ارث محروم میشود یا برادرانی که با بودن برادر ابوینی از ارث محروم میگردند.
- قسم دوم آن است که فرض وارث از حد اعلی بحد ادنی نازل می گردد مثل تنزل حصه شوهر ازنصف به ربع در صورتی که برای زوجه اولاد باشد و همچنین تنزل حصه زن از ربع به ثمن در صورتی که برای زوج او اولاد باشد.
ماده ۸۸۸ قانون مدنی
ضابطه حجب از اصل ارث رعایت اقربیت به میت می باشد در نتیجه هر طبقه از وراث طبقه بعد را از ارث محروم می کند مگر در مورد ماده ۹۳۶ و موردی که وارث دورتر بتواند به سوی قائم مقامی ارث ببرد که در این صورت هر دو ارث می برند.
ماده ۸۸۹ قانون مدنی
در میان وراثت طبقه اولی اگر برای میت اولادی نباشد اولاد اولاد او هر میزانی که پائین بروند قائم مقام پدر یا مادر خود هستند و با هر یک از ابوین متوفی که زنده باشد ارث دریافت می کنند. اما در میان اولاد اقرب به میت ابعد را از ارث محروم می کند.
ماده ۸۹۰ قانون مدنی
در میان وراث طبقه دوم اگر برای متوفی برادر یا خواهر نباشد اولاد اخوه هر قدر که پائین بروند قائم مقام پدر یا مادر خود بوده با هر یک از اجداد متوفی که زنده باشد ارث می برند لیکن در میان اجداد یا اولاد اخوه اقرب به متوفی ابعد را از ارث محروم می نماید. مفاد این ماده در مورد وارث طبقه سوم نیز مجری می باشد.
ماده ۸۹۱ قانون مدنی
وراث ذیل حاجب از ارث ندارد:
- پدر
- مادر
- پسر
- دختر
- زوج و زوجه
ماده ۸۹۲ قانون مدنی
حجب از بعض فرض در موارد ذیل است:
الف) زمانی که برای میت اولاد یا اولاد اولاد باشد در این صورت ابوین میت از بردن بیش از یک ثلث محروم می شوند مگر در مورد ماده ۹۰۸ و ۹۰۹ که ممکن است هر یک از ابوین به عنوان قرابت یا رد بیش از یک سدس ببرد. و همچنین زوج از بردن بیش از یک ربع و زوجه از بردن بیش از یک ثمن محروم می شود.
ب) هنگامی که برای میت چند برادر یا خواهر باشد در این صورت مادر میّت از بردن بیش از یک سدس محروم می گردد مشروط بر اینکه:
- لااقل دو برادر یا یک برادر با دو خواهر یا چهار خواهر باشند
- پدر آن ها زنده باشد
- از ارث ممنوع نباشد مگر به سبب قتل
- ابوینی یا ابی تنها باشند.