جرم توهین چیست؟
جرم توهین، نسبت دادن یک امر وهن آور به شخصی بوده به نحوی که عرفا به خفیف شدن و کسر شان وی منتهی گردد. این جرم نیز مانند بقیه جرایم دارای عناصر مادی ، معنوی و قانونی می باشد. به معنای دیگر؛ جرم توهین جرمی است قابل گذشت که تعقیب آن با شکایت شاکی خصوصی شروع و در صورت رضایت شاکی خصوصی به اتمام میرسد.
جرم توهین در ماده 608 قانون مجازات اسلامی تعزیرات تعریف شده است. به این صورت که در متن ماده آمده است؛ توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد مجازات شلاق تا (74) ضربه و یا پنجاه هزارتا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.
اما باید به شما بگوییم که توهین دارای انواع مختلفی می باشد همانند توهین به نظامات دولتی، توهین به رهبری، قذف و … که هرکدام احکام و مجازات های مخصوص به خودشان را دارند و برخی قابل تخفیف و تعویق و تعلیق هستند و برخی دیگر همانند قذف در زمره حدود الهی قرار میگیرند و قابلیت تخفیف نیز ندارند.
موضوع جرم توهین
نکته دیگری که در مورد این جرم حائز اهمیت است این است که توهین باید نسبت به افراد حقیقی باشد و توهین به اشخاص حقوقی مثل اداراه ها قابل تحقق نیست. دیوان عالی کشور در این خصوص چنین اظهار نظر کرده است: طرف اهانت باید شخص معینی باشد و اهانت به یک اداره یا دستگاه مشمول این ماده نیست. البته در این خصوص که آیا ترک احترام نسبت به اشخاصی که در عرف و عادت دارای احترام و آبروی اجتماعی هستند نیز مشمول حکم این ماده قانونی قرار میگیرد یا خیر، بین حقوقدانان اختلاف نظر است؛ اما به عقیده برخی حقوقدانان توهین به صورت ترک فعل هم قابل تحقق است مثل اینکه نام شخصی را به قصد اهانت به صورت عادی (بدون لقب) به کار ببرند یا در مواردی به قصد اهانت از احترام به کسی خودداری کنند.
نحوه شکایت و رسیدگی به جرم توهین
نحوه شکایت و رسیدگی به این جرم به شرح زیر می باشد:
۱_ اولین مرحله شکایت و رسیدگی به جرم توهین، تقدیم شکوائیه توهین می باشد. این شکوائیه باید در دفتر خدمات قضایی ثبت شده و برای دادسرا ارسال شود.
۲_ بعد از ثبت شکایت توهین و ارسال پرونده به شعبه دادسرا، دادسرا با بررسی محتویات پرونده ، چنانچه نظر بر وقوع جرم توهین داشته باشد، قرار جلب به دادرسی صادر کرده و پس از تایید دادستان و صدور کیفرخواست برای دادگاه ارسال می شود. برای صدور حکم مجازات اعاده حیثیت نیز به همین ترتیب رسیدگی می شود .
۳_ در مرحله دادگاه، وقت رسیدگی تعیین و از طریق سامانه ثنا به طرفین ابلاغ می شود. سپس جلسات رسیدگی دادگاه شروع شده و قاضی پرونده توهین به دلایل شاکی و مشتکی عنه رسیدگی نموده و چنانچه نظر بر ارتکاب جرم توسط متهم داشته باشد، حکم بر محکومیت به جرم توهین صادر می نماید.
۴_ حکم محکومیت توهین، ظرف 20 روز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان بوده و رای دادگاه تجدیدنظر قطعی می باشد.
مرجع صالح رسیدگی به جرم توهین
زمانی که فردی مورد توهین قرار می گیرد می تواند برای شکایت به کلانتری مراجعه نماید و یا ممکن است در هنگام وقوع این جرم با تماس به کلانتری در صحنه جرم حضور پیدا کنند و صورت جلسه ای تنظیم نمایند. اصولا در کلانتری جلسه ای برای سازش میان طرفین تشکیل می شود در صورت عدم سازش پرونده برای رسیدگی به دادسرا ارسال می شود. در واقع مرجع صالح رسیدگی به جرم توهین دادسرای محل وقوع جرم می باشد .
تفاوت توهین و افترا
افترا در واقع منتسب کردن یک عملی به فرد مقابل است که در واقع آن عمل نسبت داده شده جرم محسوب میشود به طور مثال اگر شخصی به طرف مقابل که به وی توهین شده عنوان یا برچسب جزایی نیز چسبانده باشد افترا محقق میشود.
برای تحقق جرم افترا چند شرط لازم است :
اول اینکه جرمی به طرف مقابل انتصاب داده شود پس اگر به شخصی صرفا توهین شود عمل افترا محسوب نمی شود.
دوم اینکه به صراحت یک جرم را به دیگری نسبت به دهد مثلاً کلاهبردار و اگر از واژههای کلی مثل جانی یا بزهکار یا مجرم استفاده شود جرم افترا تحقق پیدا نمیکند.
سوم اینکه نسبت دهنده جرم یا مفتری نتواند جرمی را که به شخص نسبت داده را ثابت کند.
البته افترا به دو نوع افتراء لفظی و افترا عملی تقسیم میشود در افترای عملی شخص مثلاً با جاسازی مواد مخدر در منزل فرد مورد نظر سعی میکند وی را به عنوان بزهکار مواد مخدر معرفی کند. اما در توهین صرفاً یک رفتار توهینآمیز و تحقیرکننده به شخص داده میشود. که به تبع مجازات هر یک از جرایم متفاوت می باشد.