تفاوت قرض و عاریه
تفاوت اصلی عقد قرض و عاریه این است که عقد قرض با توجه به قانون مدنی یک عقد تملیکی است یعنی جزو عقودی است که نتیجه آن انتقال مالکیت از یک نفر به نفر دیگر باشد و در مقابل عقد عاریه یک عقد عهدی می باشد یعنی از جمله عقودی می باشد که موجب آن یکی از طرفین قرارداد یا هر دو ملزم به انجام کاری می شوند و در این عقد نیز عاریه گیرنده متعهد می شود مال مورد عاریه را به مالک اصلی آن برگرداند.
تفـاوت عقد قرض
عقد قرض یک عقد لازم می باشد یعنی طرفین نمی توانند آن را به هم بزنند اما عقد عاریه عقدی است جایز که با فوت هر یک از طرفین رابطه از میان خواهد رفت. معمولاً در بین مردم، قرض و عاریه در یک مفهوم بکارگرفته می‌شود و تفاوتی بین آنها قائل نیستند ولی در عالم حقوق که هر کلمه بارحقوقی مخصوص به خود را دارد و اصولاً کلمات مترادف و هم معنا پیدا نمی‌شود، قرض و عاریه دو مفهوم جدا از هم هستند و تعاریف و اثرات مخصوص به خود را دارند.
تفاوت عقد عاریه
عقد عاریه، عقدى است که به موجب آن، عاریه دهنده مال خود را در اختیار دیگرى قرار مىدهد، تا از آن استفاده مجانى کند. در عاریه، برخلاف قرض، اصل مال از ملکیت صاحب آن خارج نمىشود و عاریه کننده تنها اجازه استفاده حلال از مال را دارد؛ البته استفادهاى که موجب از بین رفتن اصل مال نگردد. به همین جهت، عاریه تنها در جایى صحیح است که با استعمال، اصل شىء از بین نرود، مانند عاریه ظروف، فرش و وسایل نقلیه؛ اما در چیزهایى که با مصرف از بین مىروند، مثل نان، میوه و غذا عاریه، صحیح نیست. در قرض، به محض قبض، قرض گیرنده مالک شىء مىشود و مىتواند هر نوع تصرفى را در آن انجام دهد لذا موضوع قرض اعم از عاریه است.
عقد قرض
در عقد قرض، قرض دهنده را مُقرِض و قرض گیرنده را مُقترِض می‌نامند. در میان قراردادهای مختلف دو قرارداد وجود دارند که بسیار به یکدیگر شبیه اند و از این حیث منجر به اشتباهاتی می شود. این دو عقد، عقد قرض و عقد عاریه هستند که هر دو از عقود معین اند. عقد قرض، عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین مال خود را به دیگری می دهد تا از آن استفاده کند و در موعد مقرر هم برگرداند اما عقد عاریه عقدی است که به موجب آن یکی مال خود را به دیگری می دهد تا به طور مجانی از آن منتفع شود.
تملیکی بودن
اولین تفـاوت عقد قرض و عقد عاریه در این است که عقد قرض یک عقد تملیکی است یعنی اینکه قرض دهنده مال خود را برای مدت مشخصی به مالکیت قرض گیرنده در می آورد و او در این مدت مالک مال مقروضه خواهد بود و هر گونه تصرفی که بخواهد می تواند در مال مقروصه بکند اما مثل آن را در پایان مدت به قرض دهنده برگرداند. اما در عقد عاریه تملیکی صورت نمی گیرد و مال در مالکیت عاریه دهنده می ماند و فقط اجازه استفاده از منفعت مال به عاریه گیرنده یا مستعیر داده می شود. موضوع تملیکی بودن مال منجر به نتایج حقوقی می شود که تفاوت دوم عقد قرض و عقد عاریه را به وجود می آورد.
تلف مال
گفتیم که اولین فرق قرارداد قرض و قرارداد عاریه در این است که مال موضوع قرارداد در عقد قرض به مالکیت طرف قرارداد در می آید اما در عقد عاریه این طور نیست و تنها اجازه استفاده از مال به مستعیر داده می شود. بنابراین وقتی در عقد قرض مالکیت منتقل می شود، قرض گیرنده می تواند به دلخواه در مال تصرف کند و می تواند آن را از بین ببرد اگرچه مسئول است که مثل مال را در موعد مقرر به قرض دهنده برگرداند. اما در عقد عاریه، عاریه گیرنده تنها اجازه استفاده رایگان از مال را دارد و حق ندارد آن را تلف کند. در واقع مستعیر امین است و باید مال را نزد خود نگه دارد و هر وقت مالک خواست آن را برگرداند.
عقد عاریه
عاریه برخلاف قرض غیرمعوض است. بدین شرح که شخصی به دیگری اجازه در استفاده اتومبیل خود را بدهد بدون اینکه هیچ مبلغی را دریافت کند.
لازم به ذکر است که اگر در ضمن عقد شرط شود که شخص استفاده کننده. ماهیانه 5میلیون تومان بپردازد. بازهم عقد عاریه است. زیرا پرداخت عوض جنبه فرعی دارد. ولی اگر در متن عقد(نه شرط ضمن عقد) آورده شود که در مقابل استفاده، مبلغی پرداخته شود. عقد معوض می‌شود و اجاره قلمداد می‌شود. پس مىتوان اشیایى را قرض داد که با مصرف از بین بروند. زیرا قرض تملیک مال و عاریه تملیک منفعت است.
در عاریه، عاریه گیرنده مالک منفعت شى می گردد و حق دارد. به طور مجانى از آن استفاده کند. لیکن باید پس از استفاده اصل مال را به مالکش برگرداند و اگر مال از آن استفاده کند، لیکن باید پس از استفاده، اصل مال را به مالکش برگرداند و اگر مال در دست او تلف شود، در صورتى که تعدى و تفریط نکرده باشد در غیر طلا و نقره، ضامن نیست؛ مگر این که در متن عقد، شرط ضمان شود، ولى در عاریه طلا و نقره اگر شرط عدم ضمان نشود، ضامن است. در قرض، فرد با گرفتن قرض، ضامن مثل یا قیمت مىگردد، چه از آن شىء استفاده کند یا نکند و چه اصل شىء باقى بماند یا از بین برود.
برای مطالعه بیشتر میتوانید عقد اقاله را بخوانید.