برات
برات سندی تجاری است که به موجب آن کسی به دیگری دستور می دهد مبلغی معین را در زمان مشخص در وجه یا به حواله‌‌کرد شخص ثالث پرداخت نماید.
یک سند تجاری می باشد. و معاملات برواتی، اعم از اینکه بین تاجر یا غیرتاجر باشد، عمل تجارتی محسوب می شوند. در قانون تجارت، برای آن مزایایی در نظر گرفته شده است. که باعث شده کسانی که با این مزایا آشنا هستند، به استفاده از این سند تجاری گرایش پیدا نمایند. در تمام خرید و فروش ها و معاملات، امکان پرداخت به صورت نقد وجود ندارد. و تاجرانی که اقدام به معاملات سنگین با ارقام بزرگ می نمایند. توان پرداخت به صورت نقدی ندارند.
علاوه بر این، مصالح دیگری نیز وجود دارد که تاجران را از پرداخت به صورت نقدی منع می کند. بنابراین افراد در مواردی به جای پرداخت وجه نقد از دیگر روش های پرداخت بهره می برند. که یکی از آن ها است که با حمایت قانونگذار، به یک سند تجاری ویژه تبدیل شده است.
کارکرد برات
وسیله پرداخت در زمان آینده می باشد به این معنا که بدهکار در مقابل طلبکار با صدور برات، تعهد می کند که در زمان معینی، مبلغ درج شده در آن را شخص ثالثی، به طلبکار یا هر کس دیگری که دارنده برات است، پرداخت نماید. در اینجا است که تفاوت برات با چک مشخص می‌شود. چون چک وسیله پرداخت حال است. اما برات وسیله پرداخت در زمان آینده می باشد.
وعده
ممکن است صادرکننده و دارنده آن یک نفر باشند. مثلا (الف) براتی صادر نماید که در سررسید معین، شخص (ب) مبلغ آن را به خود (الف) بپردازد. ممکن است که پرداخت در سررسید به شخص دیگری مثلا (ج) باشد. تاریخی که در آن مشخص می شود. و در آن تاریخ، باید وجه پرداخت شود، وعده برات می گویند. معمولا زمان پرداخت وجه، در تاریخ معینی (روز، ماه و سال مشخص) تعیین می گردد. اما روش های دیگری نیز برای تعیین سررسید وجود دارند.
مزیت های استفاده از آن
خیلی از افراد برای پرداخت های خود ترجیح می دهند تا از آن استفاده نمایند، از جمله دلایلی که باعث شده است تا از بین روش های مختلف جهت پرداخت آن انتخاب شود. مزیت های استفاده از برات می باشد. باید گفت که شخصی که برات دریافت می نماید از طرف قانون مورد حمایت قرار می گیرد. و شخص مورد نظر امتیازاتی به دست می آورند که سایر افراد از آن ها محروم هستند.
تفاوت برات با چک در چیست؟
روشی جهت پرداخت در آینده می باشد. بدین معنی که بدهکار در برابر طلبکار با صادر کردن برات، متعهد می گردد. که در یک زمان مشخص، مبلغ درج شده در آن را شخص ثالث به دارنده آن پرداخت می نماید.
این در شرایطی است که چک وسیله پرداخت حال است. شما در چک می توانید شکایت کیفری صادر کنید این در حالیست که برات و سفته که خصیصه تجاری و مدنی دارند، امکان مطرح کردن شکایت کیفری وجود ندارد.
شرایطی که باید در شکل ظاهری برات به هنگام صدور رعایت شود عبارتند از:
- امضا یا مهر برات دهنده
- قید کلمه (برات)
- تاریخ تحریر
- نام گیرنده
- مبلغ
- تاریخ پرداخت
- مکان پرداخت
- نام دارنده (یعنی شخصی که در وجه او باید پرداخت شود)
- شماره نسخه (در صورتی که در نسخ متعدد صادر شود)
علاوه بر شرایط ظاهری الزامی، برات می تواند مندرجات دیگری نیز دارا باشد. که مندرجات اختیاری خوانده می شود. و ذکر نکردن آن ها به اعتبار آن آسیبی نمیزند. مثلا علت صدور آن، شرط اخذ قبولی در مدت معین، قید کردن نام گیرنده دوم که در صورت عدم پرداخت آن توسط گیرنده، دارنده به وی مراجعه نماید، تعیین ضامن و…
ضامنان پرداخت
بر این اساس، صادرکننده، انتقال دهندگانی که برات را امضا کرده‌اند، ضامنان و محال علیهی که برات را قبول کرده است، همه ضامنان پرداخت وجه به دارنده آن هستند. دارنده با وجود این همه تضمین، نگرانی کمتری برای رسیدن به حق خود دارد. این ضمانت اجراها به دارنده این اطمینان را می دهد که در آخر بتواند وجه سند را به همراه مخارجی که برای وصول آن متحمل شده است، دریافت نماید. و به همین دلیل است که افراد به جای گرفتن وجه نقد یا چک یا… برات را قبول می کنند. علاوه بر آنچه گفته شد،
امتیازات دیگری نیز دارد مثل غیرقابل استناد بودن ایرادات و ادعاها در برابر دارنده با حسن نیت، اصل استقلال امضاها و… که همه به نفع دارنده و برای حمایت از او به وجود آمده است.
تعیین سررسید برات
سررسید برات به روش های مختلفی تعیین می گردد. که انتخاب روش های مختلف تعیین سررسید در رعایت مهلت هایی که در این سند تجاری باید مورد توجه قرار گیرد، موثر می باشد. ممکن است به رویت، به وعده از رویت و به وعده از تاریخ معین بوده و نیز ممکن است زمان سررسید در متن برات با تعیین روز، ماه و سال معین شده باشد. که به محض اینکه ارایه شود، در هر زمانی باشد. باید پرداخت گردد.